Vijf afzonderlijke schenkingen vormen geen periodieke uitkering

Titel

Publicatiedatum

22/12/2022

Categorie

Successiewet

Bron

Hoge Raad

Aard

jurisprudentie

Nummer

ECLINLHR20221785, 21/03794

Samenvatting

De staatssecretaris heeft beroep in cassatie ingesteld tegen een uitspraak van Hof Den Bosch over de heffing van het schenkingsrecht.

Op 7 maart 2013 zijn vijf afzonderlijke notariële akten van schenking verleden. In elke akte staat dat de schenkers een bedrag van € 10.000 schuldig erkennen aan de verkrijger, die de schuldigerkenning aanvaardt. Het geschonken bedrag is direct opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende schenker. Elke akte omvat een herroepingsrecht en een recht tot vervroegde aflossing. In vier van de vijf akten staat dat de schenking plaatsvindt onder de opschortende voorwaarde dat de langstlevende schenker op respectievelijk 1 januari 2014, 1 januari 2015, 1 januari 2016 en 1 januari 2017 in leven is. In de vijfde akte staat die voorwaarde niet. De Belastingdienst heeft deze reeks schenkingen aangemerkt als een vorderingsrecht om gedurende een vaststaande tijd op gezette tijdstippen bepaalde bedragen te ontvangen. Volgens de Belastingdienst is een periodieke uitkering geschonken.

Volgens het hof vormen de schenkingen geen periodieke uitkering. De staatssecretaris is van mening dat wel sprake is van een periodieke uitkering. Volgens de staatssecretaris maakt de civielrechtelijke vorm van vijf afzonderlijke akten niet dat sprake is van meerdere overeenkomsten. De opschortende voorwaarde van in leven zijn van de langstlevende schenker is volgens de staatssecretaris in wezen een ontbindende voorwaarde.

De Hoge Raad deelt de opvatting van de staatssecretaris niet. Het hof heeft terecht betekenis toegekend aan de civielrechtelijke vorm van de schenkingen. Zelfstandige kwalificatie van de overeenkomsten ter vermijding van onaanvaardbare gevolgen voor de belastingheffing is niet aan de orde. Het oordeel van het hof getuigt volgens de Hoge Raad niet van een onjuiste rechtsopvatting.

ECLINLHR20221785

Instantie Hoge Raad

Datum uitspraak 16-12-2022

Datum publicatie 16-12-2022

Zaaknummer 21/03794

Formele relaties In cassatie op : ECLI:NL:GHSHE:2021:2397

Conclusie: ECLI:NL:PHR:2022:843

Rechtsgebieden Belastingrecht

Bijzondere kenmerken Cassatie

Inhoudsindicatie Vijf afzonderlijke akten van schenking; periodieke uitkering voor de schenkbelasting? artikel 18, lid 2, SW.

Vindplaatsen Rechtspraak.nl; Viditax (FutD), 16-12-2022; V-N Vandaag 2022/3100

Uitspraak

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

BELASTINGKAMER

Nummer 21/03794

Datum 16 december 2022

ARREST in de zaak van de STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN tegen [X1] te [Z] (hierna: belanghebbende) op het beroep in cassatie tegen de uitspraak van het Gerechtshof 's-Hertogenbosch van 29 juli 2021, nr. 20/003401, op het hoger beroep van de Inspecteur tegen een uitspraak van de Rechtbank Zeeland-West-Brabant (nr. BRE 18/6433) betreffende een aan belanghebbende opgelegde aanslag in de schenkbelasting.

1Geding in cassatie

De Staatssecretaris, vertegenwoordigd door [P], heeft tegen de uitspraak van het Hof beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Advocaat-Generaal R.L.H. IJzerman heeft op 21 september 2022 geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie.2

De Staatssecretaris heeft schriftelijk op de conclusie gereageerd.

2Uitgangspunten in cassatie

2.1

Op 7 maart 2013 zijn vijf afzonderlijke notariële akten van schenking verleden. In elke akte staat dat de ouders van belanghebbende (schenkers) en belanghebbende (begiftigde) daarbij een overeenkomst van schenking sluiten. Ter uitvoering van elke overeenkomst erkennen de ouders een bedrag van € 10.000 schuldig aan belanghebbende, die de schuldigerkenning aanvaardt. Het geschonkene is onmiddellijk en zonder ingebrekestelling opeisbaar bij (onder meer) het overlijden van de langstlevende schenker. Over het geschonkene is geen rente verschuldigd. In elk van de aktes is een herroepingsrecht opgenomen en een recht tot vervroegde aflossing. De inhoud van de akten is gelijk, zij het dat in vier van de vijf akten staat dat de schenking plaatsvindt onder de opschortende voorwaarde dat de langstlevende ouder op respectievelijk 1 januari 2014, 1 januari 2015, 1 januari 2016 en 1 januari 2017, in leven is. In de vijfde akte staat die voorwaarde niet.

2.2

De Inspecteur heeft aan belanghebbende een aanslag in de schenkbelasting opgelegd naar een belaste verkrijging van € 8.969. Volgens de Inspecteur vormen de akten de verstrekking van een vorderingsrecht om gedurende een vaststaande tijd op gezette tijdstippen bepaalde bedragen te ontvangen, omdat op een en hetzelfde moment is overeengekomen dat verschillende vorderingsrechten ontstaan. Volgens de Inspecteur is aldus een periodieke uitkering in de zin van artikel 18, lid 2, van de Successiewet 1956 (hierna: SW) geschonken.

2.3

De Rechtbank heeft de aanslag vernietigd. In hoger beroep was in geschil of de schenkingen zodanig samenhangen dat deze als periodieke uitkering in de zin van artikel 18, lid 2, SW moeten worden aangemerkt.

2.4

Het Hof heeft geoordeeld dat vijf afzonderlijke schenkingen zijn gedaan, waarvan vier onder een opschortende voorwaarde van in leven zijn van de langstlevende ouder. Volgens het Hof vormen de schenkingen geen periodieke uitkering in de zin van artikel 18, lid 2, SW.

3Beoordeling van het middel

3.1

Het middel is gericht tegen het hiervoor onder 2.4 weergegeven oordeel van het Hof en betoogt dat (a) sprake is van een voortdurende, of op vastgestelde tijdstippen terugkerende prestatie, en geen betaling in termijnen, (b) de civielrechtelijke vorm van vijf afzonderlijke akten niet maakt dat sprake is van meerdere overeenkomsten en (c) de opschortende voorwaarde van in leven zijn van de langstlevende ouder in wezen een ontbindende voorwaarde is.

3.2

Het oordeel van het Hof dat betekenis kan worden toegekend aan de civielrechtelijke vorm van de schenkingen en dat zich niet het geval voordoet waarin zelfstandige kwalificatie geboden is ter vermijding van onaanvaardbare gevolgen voor de belastingheffing, getuigt – ook gelet op artikel 18, lid 2, SW – niet van een onjuiste rechtsopvatting. In het licht van de door de Inspecteur betrokken stellingen behoefde dat oordeel geen nadere motivering. Voor het overige berust het bestreden oordeel op de aan het Hof voorbehouden uitleg van de gedingstukken. Het middel faalt.

4Proceskosten

De Hoge Raad ziet geen aanleiding voor een veroordeling in de proceskosten.

5Beslissing

De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond.

Dit arrest is gewezen door de vice-president R.J. Koopman als voorzitter, en de raadsheren J. Wortel, M.T. Boerlage, P.A.G.M. Cools en A.E.H. van der Voort Maarschalk, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier F. Treuren, en in het openbaar uitgesproken op 16 december 2022.

Van de Staatssecretaris van Financiën wordt een griffierecht geheven van € 541.

1ECLI:NL:GHSHE:2021:2397.

2ECLI:NL:PHR:2022:843.